
آشنـایـی با درمان روکش دندانــــــــ
روکش دندانپزشکی یا (Dental Crown) نوعی پروتز دندانی است که جایگزین تاج دندان واقعی اما آسیب دیده ما میشود. این پروتزها به صورت اختصاصی برای هر شخص طراحی و ساخته میشوند و میتوانند نه تنها از دندان مراقبت کنند بلکه در زیباسازی و اصلاح طرح لبخند نیز موثر هستند.
دنچرها (Dentures) نیز پروتزهای دندان مصنوعی هستند که برای جایگزینی دندان یا دندان های از دست رفته استفاده می شوند. آنها به صورت سفارشی و متناسب با قوس فکی فرد ساخته می شوند و می توانند پروتز کامل (full dentures) یا پروتز پارسیل یا دندان مصنوعی تکه ای (partial dentures) باشند. پروتز کامل دندان همانطور که از نامش پیداست زمانی استفاده می شود که تمام دندان های طبیعی از بین رفته باشند، در حالی که پروتز پارسیل زمانی استفاده می شود که تعدادی از دندان های طبیعی هنوز باقی مانده باشند.
انواع پروتز دندان تکه ای
- پروتز پارسیل اکریلی– فلزی (Cast metal and acryle)
- پروتز پارسیل تمام اکریلی (all acryle)
- پروتز پارسیل اکریلی – سیمی (acryle and wire)
آیا تمام دندان هایی که درمان ریشه (روت کانال تراپی) می شوند، الزاما نیاز به روکش دارند ؟
متاسفانه این تصور اشتباه وجود دارد که اگر دندانی تحت درمان ریشه قرار گرفت برای جلوگیری از شکست دندان حتما باید روکش روی آن قرار گیرد. در صورتی که بسیاری از اوقات دندان های درمان ریشه شده، بافت دندانی کافی جهت انجام بیلداپ دندانی را دارا هستند.
این برداشت نادرست از آنجا بوجود آمده است که این دندان ها متاسفانه پس از انجام درمان روت کانال، ترمیم می شوند. در صورتی که درمان صحیحی که باید انجام پذیرد تا مانع شکست آن ها و در عین حال حفظ بافت باقیمانده دندانی شود، “بیلداپ” است و نه ترمیم.
بیلداپ دندان ها می تواند با کامپوزیت و یا آمالگام انجام شود و در آن به منظور جلوگیری از شکست، دیواره های ضعیف دندانی پوشش داده می شود. در واقع بیلداپ ها با درنظر گرفتن اصول بیومکانیک جهت مقاومت بافت دندانی بافیمانده در برابر نیروهای فشاری و جانبی وارده بر دندان انجام می شوند. با این که انجام بیلداپ دندانی در یک جلسه طولانی انجام شده و برای دندانپزشک و بیمار خسته کننده است، اما باعث می شود تمامی بافت باقیمانده دندان حفظ و نگهداری شود.
درعین حال برخلاف روکش ها، دید و دسترسی به دندان بیلداپ شده چه از نظر کلینیکی و چه از نظر رادیوگرافی در چکاپ های دوره ای وجود خواهد داشت و در صورت مشاهده کوچکترین مشکلی، می توان آن را تشخیص داده و برطرف نمود. بیلداپ دندانی درمانی است که در صورت انجام با مهارت آن و رعایت فرد می تواند ماندگاری کاملا قابل قبولی داشته باشد.
طول دوره درمان روکش چه مدت طول می کشد؟
جدای از درمان های اولیه ی احتمالی مورد نیاز (جراحی افزایش طول تاج، درمان ریشه، بیلداپ دندان و پست و کور ) جهت آماده شدن دندان برای روکش، حدودا 3 الی 4 هفته برای مراحل ساخت روکش زمان لازم است. این زمان به منظور چک کردن هر مرحله از ساخت روکش در داخل دهان است تا کار نهایی از نظر فرم و رنگ، طبیعی و زیبا و از نظر تطابق با دندان، دقیق و کاملا منطبق بر ساختار دندان زیرین باشد.


روکش دندان برای شما چه نوع روکشی است؟
هر کدام از انواع روکش های ذکر شده، محاسن و معایب خود را دارند. انتخاب مناسب از بین روکش های مختلف بستگی به دو فاکتور اساسی دارد. “استحکام” و “زیبایی” دو عاملی هستند که در انتخاب روکش مناسب از اهمیت بسیاری برخوردارند. البته ارزیابی اولویت هر کدام از این دو عامل نسبت به دیگری است که طرح درمان نهایی را مشخص می کند.
علاوه بر 2 فاکتور اصلی ذکر شده، عوامل دیگری که در انتخاب روکش دندانی تاثیر گذارند عبارتند از:
- موقعیت دندان (خلف یا قدام)
- تعداد دندان های آسیب دیده و نیازمند روکش
- ترجیح شما
- نظر دندانپزشک ترمیمی و زیبایی
به عنوان مثال در دندان های خلفی (عقبی) اولویت با روکش هایی است که از استحکام بالاتری برخوردارند مانند روکش های فلزی و یا فلزسرامیک و یا انواعی از روکش های تمام سرامیک که استحکام بالایی دارند، در صورتی که در دندان های قدامی (جلویی) روکش های زیباتر هستند که ارجحیت دارند مانند روکش های تمام سرامیک.


بنابراین دقیقا چه زمانی به روکش دندان نیاز داریم؟
با این تفاسیر روکش کردن دندان ها به عنوان آخرین راه حل برای نگهداری دندان هاست یعنی در مواقعی که از هیچ کدام از درمان های محافظه کارانه تر به دلیل از دست رفتن زیاد بافت دندانی نمی توان استفاده کرد. برخی از این موقعیت ها که تنها راه ترمیم دندان روکش است عبارتند از:
شکستگی های وسیع دندانی
زمانی که حجم عمده ای از دندان یا دندان ها در اثر شکستگی های وسیع از دست رفته است، برای بازسازی دندان می توان از روکش استفاده کرد. البته باید دقت شود در بسیاری از موارد شکستگی دندان، با کمک ترمیم های کامپوزیتی و یا بیلداپ های کامپوزیتی قابل بازسازی است و نیازی به تراش دندان ها و از بین بردن بافت باقی مانده دندان به منظور قرار دادن روکش نیست.
پوسیدگی های گسترده و عمیق
گاهی در دندان هایی که به دلیل پوسیدگی های بسیار جدی و وسیع، بافت بسیار اندکی از آن ها باقی مانده، انتخابی جز روکش کردن دندان نداریم.البته در بسیاری موارد این دندان ها نیازمند درمان ریشه، پست و کور و جراحی افزایش طول تاج هستند و در مرحله ی آخر برای حفظ دندان، روکش بر روی آن ها قرار داده می شود.
ایمپلنت های دندانی
روکش های ایمپلنت جزئی از درمان های ایمپلنت بوده و چند ماه پس از جراحی ایمپلنت بر روی فیکسچر ایمپلنت قرار داده می شود.
بریج های دندانی
زمانی که فرد یک دندان و یا چند دندان را از دست داده و به هر دلیل قادر به استفاده از ایمپلنت نیست، و در عین حال دندان های دو طرف ناحیه بی دندانی دچار آسیب و تخریب هستند ( وجود پوسیدگی ها و یا پرکردگی های قدیمی ) می توان از بریج های دندانی استفاده کرد.
بریج های دندانی در واقع روکش های به هم پیوسته هستند که با اتصال دندان های دو طرف ناحیه بی دندانی، فضای بی دندانی را پر می کنند.
برای سهولت در دسترسی به خدمات دندانپزشکی و صرفهجویی در زمان، امکان رزرو نوبت به صورت آنلاین فراهم شده است. با استفاده از این سرویس میتوانید به راحتی و در هر زمان از شبانهروز، نوبت خود را برای مشاوره و درمان رزرو کنید.
انواع روکش های دندانی
روکشهایی که فقط از فلز ساخته می شوند (روکش های فلزی)
برای ساختن این روکشها از آلیاژهایی که شامل طلا، پلاتینیوم یا آلیاژ فلزی مثل کبالت-کروم و نیکل-کروم استفاده شده است. روکشهای فلزی در برابر عمل جویدن و فشارهای مختلف دندانی بسیار با مقاوم اند که جزو بادوامترین نوع روکشها هستندو به ندرت دچار شکستگی یا آسیب میشوند. شاید مشکل اصلی این روکشها رنگ فلزی و تیره آنها است. روکشهای فلزی میتوانند انتخاب خوبی برای دندانهای خلفی (عقبی) که کمتر در معرض دید هستند، باشند. همچنین چون این روکش ها تنها از فلز ساخته شدهاند، در مقایسه با روکش های فلز سرامیک (PFM) نیاز به تراش کمتری از بافت دندان هست.
روکشهایی که فقط از سرامیک ساخته می شوند (روکش های تمام سرامیک)
روکش های تمام سرامیک همان طور که از نامشان مشخص است، کل ساختارشان از سرامیک تشکیل شده است. روکش های تمام سرامیک از نظر زیبایی نسبت به دیگر انواع روکش شفاف تر و طبیعی تر هستند. هرچند این روکش ها انواع مختلف داشته و میزان زنده بودن رنگ در انواع مختلف آن ها، متفاوت است. اما به طور کلی انتخاب بسیار مناسبی جهت روکش کردن دندان های قدامی (جلویی) هستند. از نظر استحکام این نوع از روکش ها نسبت به انواع دیگر از استحکام کمتری برخوردارند، در نتیجه با در نظر گرفتن اولویت های درمانی باید انتخاب شوند.
روکش هایی که از ترکیب فلز و سرامیک ساخته می شوند (روکش های فلزسرامیک)
روکش های فلز سرامیک سالها به عنوان استاندارد طلایی جهت بازسازی دندان ها محسوب میشدند. این روکش ها زیرساختاری فلزی دارند که لایه ای از سرامیک یا چینی روی آن را میپوشاند. برخلاف روکشهای فلزی، این روکشها به دلیل وجود لایه ی سرامیکی میتوانند با رنگ دندان مورد نظر هماهنگ شوند. گاهی اوقات فریم فلزی موجود در زیر سطح سرامیکی به صورت خطی تیره درست در لبه ی روکش دیده می شود و زیبایی این روکش را تحت تاثیر قرار می دهد. برای پرهیز از این مسئله دندانپزشک لبهی روکش را به میزان بسیار کمی زیر خط لثه می برد.